Կատարեք գործողությունները․ 

7\9-1/9=6/9
2/6-1/6=1/6

3/4-5/4=8/4

2/5+2/9=28/45

1/5+2/7=17/35

2/5×6/7=12/35

2/4×3/6=6/24

3/6:4/8=24/48

2/7:4\21=42/48

Գտիր 75 թվի 1/5 մասը

75:5×1=15

Գտիր 60 թվի 2/3 մասը

60:3×2=40

1. Գտի՛ր 120 թվի 4/6 մասը։

120:6×4=80

1. Գտի՛ր 180 թվի 5/3 մասը։

180:3×5=300

1. Գտի՛ր 240 թվի 6/40 մասը։

240:40×6=36

1. Գտի՛ր 250 թվի 4/5  մասը։

250:5×4=200

4․ Քանի՞ դեցիմետր է 2/10 մետրը։

10:10×2=2

5․ Քանի՞ մետր է 3/4 կմ-ը։

1000:4×3=750

6․ Քանի՞ սանտիմետր է 3/5 մետրը։

100:5×3=60

7․ Քանի՞ րոպե է 4/6 ժամը։

60:6×4=40

8․ Քանի՞ ժամ է 5/6 օրը։

24:6×5=20

9․ Քանի՞ մետր է 3/10 կիլոմետրը։

1000:10×3=300

10․ Արտահայտիր 2/3 ժամը րոպեներով։

60։3×2=40

11․ Գտիր թվի նշված մասը։

450-ի 2/9-րդ մասը

450։9×2=100

280-ի 5/7 մասը

280:7×5=200

300-ի 7/10-րդ մասը

300։10×7=70

480-ի 5/6-րդ մասը

480:6×5=400

12․ Կրճատեք կոտորակները

4/8=

6/9=

12/18=

15/35=

45/55=

66/33=

32/12=

90/35=

3/12=

60/75=

12/14=

15/18=

2/6=

75/225=

9/36=

45/100=

20/24=

156/128=

144/120=

1․ Կատարի՛ր կոտորակների հանում

• 2/3 – 2/10=20\30 — 6\30= 14/30
• 3/5 – 1/3=9\15-18\30=9\30
• 4/5  – 2/4=16\20-10\20=6\20
• 2/3 – 1/4=8\12-3\12=5\12
• 3/5 – 1/4=12\20-5\20=7\20
• 2/5 – 1/3 =8\15-5\15=3\15
• 1/3 – 1/4=4\12-3\12=1
• 4/5 – 2/3=12\15-10\15=2\15
• 1/2 – 1/3=3\6-2\6=1
• 3/5 – 1/5=3\5-1\5=2\5
• 1/2 – 1/4=4\8-2\8=2\8
• 5/9 – 1/3=15\27-9\27=6\27
• 7/20 – 3/20=7\20-3\20=4\20
• 16/27 – 1/9=16\27-3\27=13\27
• 3/5 – 13/45=27\45-13\45=14\45
• 1/3 – 8/27= 9/27 — 8/27 = 1/27
• 7/10 – 3/5= 7/10 — 6/10 = 1/10
• 11/12 – 11/18= 33/36 — 22/36 = 11/36

1. Կատարի՛ր կոտորակների գումարում
2. 3/8 + 1/4 = 5/8
3. 2/3 + 8/9 = 14/9
4. 5/6 + 7/12 = 17/12
5. 4/10 + 3/5 = 10/10
6. 1/2 +3/4 = 5/4
7. 2/3 + 1/2 = 7/6
8. 7/11 +2/5 = 57/55
9. 1/4 + 4/7 = 23/28
10. 2/3 + 2/6 = 6/6
11. 3/5 + 1/2 = 11/10
12. 1/4 +11/12 = 14/12
13. 3/4 + 5/6 = 19/12
14. 4/5 + 2/3= 22/15
15. 1/2 + 3/8 = 7/8

• Կոտորակները  բերեք ընդհանուր հայտարարի\

• 3/5 և ¼=12\20 1\4=5\20
• 5/3 և 7/24=15\72 7\24=120\72
• 2/5 և 7/9=18\45 7\9=35
• 1/30 և 5/6=30\30 5\6=30\30
• 3/11 և 4/3=9\33 4\3=44\33
• 1/12 և 4/5=5\60 4\5= 48\60
• 5/8 և 3/4=20\32 3\4=24\32
• 3/5 և 5/14=42\70 5\14=\70
• 1/21 և 3/7= 7/147 3/7 = 21/147
• 7/5 և 4/11=35/55 4/11 = 44/55
• 5/2 և 3/28= 10/36 3/28 = 44/36
• 1/100 և 7/50=100/5000 7/50 = 350/5000
• 6/13 և 4/3=78/39 4/3 = 12/39
• 7/12 և 5/8=84/96 5/8 = 40/96
• 7/100 և 3/200=1400\20000 3\200=\20000
• 5/4 և 12/18 = 45/36 և 24/36
• 1/12 և 5/36 = 3/36 և 5/36
• 5/13 և 15/11 = 55/143 և 195/143
• 1/15 և 7/30 = 2/30 և 7/30
• 9/10 և 5/3 = 27/30 և 50/30

Նույն  հայտարարով  և տարբեր հայտարարով կոտորակների գումարումը և հանումը

Օրինակներ՝

Նույն հայտարարով կոտարակների գումարը՝

3/12 + 9/12=3+9/12=22/12=22:2/12:2=11/6

Նույն հայտարարով կոտարակների տարբերությունը՝

19/12 – 3/12 = 19-3/12= 16/12 = 16:4/12:4 = 4/3

Առաջադրանքներ

Կատարեք գործողությունը(նույն հայտարարով կոտարակներ)․

19/24 + 92/24 =19+92=111\24

39/ 119 + 8/119 =39+8=47\119

198/124 – 35/124 =198-35=163\124

225/362 – 135/362 =225-135=90\362

Օրինակներ՝

5/24 + 3/4 = 5×1 + 3×6/24 = 5+18/24 = 23/24

Գտնենք [24,4]=24

24:24=1

24:4=6

4/5 – 5/7 = 4×7 – 5×5/35 = 28-25/35 =3/35

Գտնենք [5,7]=35

35:5=7

35:7=5

• Գումարեք կոտորակները․

3/100 + 4/25 =3+16\100=19\100

6/13 + 2/5 =30+26\65=56\65

7/12 + 5/18 =21+10\36=31\36

• Խնդիր 1

Հասմիկը առաջին օրը կարդաց ամբողջ գրքի 1/6 րդ մասը, երկրորդ օրը 1/2-ը, իսկ երրորդ օրը՝ 1/5-ը։ Ամբողջ գրքի ո՞ր մասն է կարդացել Հասմիկը 3 օրում։

• Կատարեք կոտորակների հանում․

11/12 – 3/4 =

9/5 – 4/7 =

10/24 – 3/32 =

Հաշվե’ք

Օրինակ՝

1-3/5=5/5 – 3/5 = 5 – 3/5 = 2/5

1 — 4/7=

1 — 2/3=

1 — 24/35=

Խնդիր 2

Հայկը որոշեց սալիկապատել  իրենց խոհանոցի հատակը։ Առաջին օրը նա կատարեց ամբողջ աշխատանքի  1/4-րդ մասը, երկրորդ օրը՝ 1/2-ը, իսկ երրորդ օրը՝ 1/5-ը։ Հասցրեց Հայկը ավարին հասցնել աշխատանքը 3 օրում։

1․ Կոտորակները բերեք 24 հայտարարի՝ 1/2, 3/4, 5/8, 7/12։

Օրինակ․ 1/2=1×6/2×6=6/12

1\2= 24

3\4=

2․ Կոտորակները բերեք 18 հայտարարի՝ 1/2 =9/18, 1/3=6/18 , 2/9=4/18 , 5/18:

3․ Կոտորակները բերեք իրենց հայտարարների արտադրյալին հավասար ընդհանուր հայտարարի`

• 1/2 և 1/3=3+2/6=5/6
• 1/2 և 1/5= 5+2/10=7/10
• 1/7 և 1/8= 8+7\56=15\56

• 1/2 և 6/7=7+12 \14=19\14
• 1/10 և 1/13= 13+10\130=23\130
• 3/7 և 5/8=24+35\56=59\56
• 1/2 և 7/9=9+14\18=23\18
• 1/100 և 1/20=20+100/2000=120/2000
• 3/50 և 7/150=450+35/750=485/750
• 1/5 և 1/30=30+5/150=35/150

4․ Քա նի՞ գրամ է.

ա) 3 /10 կգ =1000×3/10=300

 բ) 5/100 կգ =1000×5/100=50

գ) 3 /4 կգ=1000×3/4=750

դ) 3 /5 կգ =1000×3/5=600

5․ Ինչի՞ է հավասար.

ա) 50-ի 1/ 2 =50×1/2=25

բ) 45-ի 1/ 3 =45×1/3=15

գ) 120-ի 1/ 4 =120×1/4=30

 դ) 10-ի 1/10 =10×1/10

ե) 80-ի 1/20 80×1/20=4

զ) 90-ի 5/ 3 =90×5/3=150

6․ ա) 4000 դրամի 1/ 2-ը  ծախսեցին: Քա նի՞ դրամ ծախսեցին:

4000×1/2=2000

բ) Պարանի երկարությունը 27 մ է: Նրա 1/ 3 -ը կտրեցին: Քա նի՞ մետր պարան կտրեցին:

27×1/3=9

 գ) 100 մետրանոց  մետաղալարից  կտրեցին նրա երկարության  3/4 -ի չափով: Քա նի՞ մետր  մետաղալար  կտրեցին: Քա նի՞ մետր մնաց:

100×3/4=75

100-75=25

․ Գտեք հետևյալ թվերի ընդհանուր բաժանարարները

ա․ 8 և 12=1,4,

բ․ 10 և 25=1,5,

գ․ 18 և 24=1,2,5

դ․ 48 և 60=4,6,12

2․ Գտեք տրված թվերի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարները

ա․ 14 և 49=7

բ․ 68 և 12=4

գ․ 16 և 36=4

դ․ 108 և 42=6

ե․ 44 և 64=4

3․ Գտեք տրված թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը

ա․ 12 և 15=60

բ․ 16 և 24=48

գ․ 32 և 48=96

դ․ 63 և 18=126

4․ Տրված թվերը վերլուծեք պարզ արտադրիչների

ա․ 36=6×6

բ․ 45=5×9

գ․ 64=8×8

դ․ 78=2×39

ե․ 105=5×21

զ․ 327=3×109

1. Գտեք հետևյալ թվերի ընդհանուր բաժանարարները

ա)2,6

բ)3,9

Գ)5,3

դ)2,7,4

ե)2,3

զ)1

2․ Գտեք տրված թվերի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարները

ա․2

բ․6

գ․1

դ․11

ե․2

զ․9

3․ Գտեք տրված թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը

18-288

32-288

24-24

6-24

75-75

15-75

16-144

36-144

27-54

12-54

36-576

64-576

70-3150

90-3150

132-924

77-924

45-6075

81-6075

200-1000

125-1000

65-195

39-195

1-100

100-100

Դասարանական առաջադրանքներ
1․Թիվը պարզ արտադրիչների վերլուծելով գտեք նրա
բաժանարարները
36=1,2,4,6,9,12,36
45=1,3,5,15,45
64=2,4,8,32,64
78=2,3,6,26,39,78

2․ Թվերը պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտեք նրանց
ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը։
8 և 14
68 և 12
16 և 36
125 և 35
3․ Գտեք թվերի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը։
39 և 65
36 և 48
42 և 105
111 և 185
4․ Գտեք թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։
25 և 85
49 և 28
22 և 33
105 և 35
5․Ամենաշատը քանի՞ միատեսակ նվեր կարելի է պատրաստել 96
կոնֆետից և 36 խնձորից։

2․ Թվերը պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտեք նրանց
ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը։
8 և 14=2
68 և 12=4
16 և 36=4
125 և 35=5
3․ Գտեք թվերի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը։
39 և 65=13
36 և 48=12
42 և 105=7
111 և 185=1
4․ Գտեք թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։
25 և 85=425
49 և 28=196
22 և 33
105 և 35
5․Ամենաշատը քանի՞ միատեսակ նվեր կարելի է պատրաստել 96
կոնֆետից և 36 խնձորից։

Տնային առաջադրանքներ
1․Թիվը պարզ արտադրիչների վերլուծելով գտեք նրա
բաժանարարները
102
124
327
400
2․ Թվերը պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտեք նրանց
ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։
18 և 26
108 և 42
25 և 40
58 և 86
44 և 64
3․ Գտեք թվերի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը։
96 և 224
125 և 500
124 և 186
333 և 777
306 և 714
4․ Գտեք թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։
42 և 64
14 և 27
72 և 80
49 և 77
128 և 24

Տնային առաջադրանքներ
1․Թիվը պարզ արտադրիչների վերլուծելով գտեք նրա
բաժանարարները
102
124
327
400
2․ Թվերը պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտեք նրանց
ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։
18 և 26
108 և 42
25 և 40
58 և 86
44 և 64
3․ Գտեք թվերի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը։
96 և 224
125 և 500
124 և 186
333 և 777
306 և 714
4․ Գտեք թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։
42 և 64
14 և 27
72 և 80
49 և 77
128 և 24

1․ Գտե՛ք թվի բոլոր պարզ բաժանարարները ․ 

36, 369 

36-1, 36, 6, 3,

369-1, 369, 3, 

2․ Հետևյալ թվերը վերլուծեք պարզ արտադրիչների․ 

48, 75, 258, 1000, 303, 800

48-8×6

75-5×15

258-129×2

1000-10×100

303-101×3

800-200×4

3․ Թիվը վերլուծվում է երկու պարզ արտադրիչների, որոնցից մեկը միանիշ թիվ է, իսկ մյուսը՝ երկնիշ։ Արտադրիչների տարբերությունը 4 է։ Գտե՛ք այդ թիվը։ 11

4․ Գտեք տրված թվերի ընդհանուր պարզ արտադրիչները․ 

8 և 12 1, 2

10 և 25 1, 5

5․ Մի քառակուսու պարագիծը 14 սմ է, իսկ մյուսինը՝ 50 սմ։ Քանի՞ սանտիմետրով է քառակուսիներից մեկի կողմը մյուսի կողմից մեծ։ 

90մմով

Տնայինառաջադրանքներ

1․ Գտե՛ք թվի բոլոր պարզ բաժանարարները․ 

81, 120

81-1, 81, 3, 17

120-1, 120, 3, 5,

2․ Հետևյալ թվերը վերլուծեք պարզ արտադրիչների․ 

92, 108, 625, 1024, 704, 888

92-1, 2, 108-1, 625-1, 5, 1024-1, 2, 704-1, 2, 888-1, 2,

3․ Մի թվի պարզ բաժանարարներն են 2-ը, 5-ը և 7-ը։ Գտե՛ք այդ թիվը եթե հայտնի է, որ այն 125-ից մեծ չէ։ 

70

4․ Գտեք տրված թվերի ընդհանուր պարզ արտադրիչները․ 

18 և 24 1, 2, 3,

48 և 60 1, 2, 3,

5․ Խորանարդի բոլոր կողմերի երկարությունների գումարը 132 սմ է։ Գտե՛ք նրա ծավալը։